MERKANTİLİZM NEDİR?

Ekonomi Rehberim, bu yazıda Merkantilizm Nedir? sorusuna önemli cevaplar verecek. Tarihte çok önemli bir yere sahip olan bu ekonomik sistem, dünya tarihinde çok sayıda olayın gerçekleşmesine zemin hazırlamıştır. Şimdi Merkantilizm'e daha yakından bakalım.

MERKANTİLİZM NEDİR?

Merkantilizm, ortaya çıkan ilk ekonomik sistemdir. 16. ve 17. yüzyıllarda çıkan bu ekonomik sistem özellikle Avrupa kıtasında kendine önemli bir yer edinmiştir. Merkantilizm'in doğduğu zamanlarda Avrupa kıtasında yer alan feodal yönetimler yıkılıyor ve ulusal devletler kuruluyordu. Kimi kaynaklarca ortaya çıkışının 15. yüzyıllara dayandığı ifade edilen Merkantilizm, uzun yıllar yaygın bir şekilde takip edilse de sahip olduğu ciddi kusurlar nedeniyle geçerliliğini günümüze kadar sürdürememiştir.

Bu akımın temel felsefelerini ele alalım. Ancak unutmamak gerekir ki bu ekonomik sistem katı çizgilere ve kurallara sahip değildir. Ülkelerin, ulusların imkanlarına ve ekonomik durumlarına göre çeşitli değişiklikler gösterebilmektedir. Merkantilizm üç temel fikre dayanır.

1. Değerli madenleri toplamak ve bu madenlerin stoğunu artırmak
2. İthalattan daha çok ihracat yapmak
3. Devletin ekonomiye ve ticarete aktif olarak dahil olması

Yukarıda belirtilen maddeler etrafında gelişen Merkantilizm, elinde daha çok değerli maden bulunduran devletin ve ulusun daha zengin olduğunu ifade eder. Aynı zamanda zenginleşmek ve güçlenmek isteyen ülke ithalat miktarından çok ihracat yapmalıdır. İthalattan daha fazla yapılan ihracat ile de değerli maden stokları genişletilmeye devam edilmelidir. Bu hamlelerin yapılabilmesi için ise devlet aktif bir role sahip olmalı ve gerekli düzenlemeleri yaparak ekonomik yaşama müdahale etmelidir. Kısacası bu akım ulusçu ve müdahalecidir. 

Adam Smith, David Hume gibi kişiler tarafından eleştirilen Merkantilizm, kusurlu yönlere sahipti. Zenginleşmek isteyen ülkelerin sürekli olarak ithalattan fazla ihracat yapmaları, sürekli olarak ellerindeki değerli maden stoklarını artırmaları devamlılık gösteremezdi. Bu sıkıntılı durumu somutlaştırmak amacıyla sadece birbiriyle ticaret yapan iki ülkeyi ele alalım. Eğer bu ülkelerden biri daha çok ihracat yapıyorsa diğer ülke mecburen daha çok ithalat yapmalıdır. Ancak bu durum da Merkantilizm'e göre oluşması istenilecek bir durum değildir. Devamlılığı zor olan bu akım 19. yüzyılın başlarında son bulmuş ve geçerliliğini yitirmiştir.